آیا همه‌کسانی که از تلفن همراه به‌صورت مداوم استفاده می‌کنند، به آن اعتیاد دارند؟
اگر می‌خواهید برای این سؤال جواب دقیقی پیدا کنید ابتدا باید بعضی پارامترها را در مواجهه با تلفن همراهتان موردبررسی قرار دهید. در اینکه تولید تلفن‌های هوشمند و ورود آن‌ها به همه شئون زندگی انسان بسیاری از کارها را به طرز غیرقابل‌باوری تسهیل کرده است هیچ شکی نیست. فقط لحظه‌ای تصور کنید که تا همین چند سال پیش امکان ارسال پیام نوشتاری، صوتی، تصویری، انواع پرداخت‌های بانکی و … وجود نداشت، درحالی‌که امروزه این فعالیت‌ها و بسیاری دیگر ازاین‌دست جزء بدیهیات است. این قابلیت‌ها تا جایی توسعه‌یافته که زندگی بدون تلفن همراه هوشمند برای بسیاری از افراد جامعه غیرممکن شده است. فکر کنید یک روز از خواب بیدار شده‌اید و تنها قابلیتی که تلفن همراهتان در اختیار شما می‌گذارد امکان استفاده از مکالمه صوتی است. احتمال قریب‌به‌یقین روز بسیار سختی خواهید داشت. با ظهور شبکه‌های اجتماعی و رشد فزاینده و سرسام‌آور آن استفاده از تلفن‌های هوشمند وارد ابعاد جدیدی شد. استفاده‌کنندگان یک هویت دوم برای خود کسب کرده بودند، هویتی که همیشه منطبق با واقعیت زندگی آن‌ها نبود، حالا کاربران علاوه بر مدیریت زندگی حقیقی خود می‌بایست تصویری از آن را برای ارائه در صفحات مجازی مدیریت می‌کردند. بدیهی است که این پدیده نیز مانند همه پدیده‌های دنیای مدرن و بالأخص دنیای دیجیتال آسیب‌های مربوط به خود را در پی داشته است، اما یکی از جدی‌ترین آسیب‌هایی که این روزها بیشترین بحث‌ها پیرامون آن در جریان است، اعتیاد به استفاده از گوشی تلفن همراه است؛ اما به‌راستی متر و معیار تشخیص اینکه فردی به تلفن همراهش اعتیاد دارد چیست؟
نکته‌ای که باید در این مورد به آن توجه کرد این است که اگر فردی در طول شبانه‌روز مدت‌زمان زیادی را از تلفن همراه خود استفاده می‌کند صرفاً و به‌تنهایی ملاک تشخیص اعتیاد آن شخص به استفاده از تلفن همراه نیست. به‌طور مثال فرض کنید شما متصدی مانیتورینگ یک رویداد آنلاین هستید، بنابراین مجبورید در طول شبانه‌روز ساعات زیادی را صرف رصد کردن رویداد مدنظر کنید و مدام درگوشی خود سیر کنید، این پدیده به‌تنهایی نشانگر اعتیاد شما به تلفن همراهتان نیست. این مثال را می‌توان در مورد پدیده‌های غیر دیجیتالی هم زد، به‌طور مثال هرکسی که زیاد شکلات می‌خورد به آن اعتیاد ندارد. اگر می‌خواهید واقعاً ملاک درستی برای تشخیص اعتیاد به تلفن همراهتان را پیدا کنید بهتر است گزاره‌های زیر را مرور کنید.
اگر:
- برای ارتباط با اعضای خانواده خود هنگامی‌که در یک خانه هستید از موبایل استفاده می‌کنید.
- قبل و هنگام بیدار شدن از خواب موبایلتان را چک می‌کنید.
- برای به یادآوردن شماره تلفن‌ها، نام‌ها، آدرس‌ها و چهره افراد به موبایلتان رجوع می‌کنید.
- هنگام خوابیدن، حمام‌کردن، دستشویی‌رفتن و ورزش در باشگاه موبایلتان را لحظه‌ای از خود جدا نمی‌کنید.
- تاکنون هرگز موبایل خود را خاموش نکرده‌اید و اگر باطری آن تمام شود و به شارژر دسترسی نداشته‌باشید درجه بالایی از اضطراب را تجربه خواهید کرد.
- مدام لایک‌ها،کامنت‌ها و تعداد دنبال‌کنندگانتان را در شبکه‌های اجتماعی چک می‌کنید که نتیجه آن تأثیر مستقیم بر روی حال بد یا خوب شما دارد.
- برای بازدید از مناظر طبیعی، بافت‌های تاریخی و پیدا کردن جواب تمامی سؤال‌های زندگی‌تان مراجعه به صفحه موبایل را ترجیح می‌دهید.
- هنگام تماشای مسابقه تیم محبوبتان مدام موبایل خود را چک می‌کنید.
- هنگام مشغله‌های ذهنی شدید بی‌هدف در شبکه‌های اجتماعی وقت صرف می‌کنید.
- در همه حال خرید اینترنتی را از مراجعه به فروشگاه‌ها و مراکز خرید ترجیح می‌دهید.
- و…
متأسفانه شما یک معتاد هستید بهتر است تا دیر نشده فکری به حال خود بکنید و این موضوع را با یک مشاور در میان بگذارید و تمرین‌هایی در راستای برطرف کردن آن انجام دهید، راهکارهای زیر شاید به‌تنهایی نتواند اعتیاد و وابستگی شدید شما را از بین ببرد اما بسته به میزان شدت و ضعف اعتیاد شما به موبایل می‌تواند کمک‌حالتان شود.
- شب‌ها هنگام خوابیدن تلفن همراهتان را در دورترین نقطه خانه قرار دهید تا اگر نصف شب به سرتان زد که دوباره به سراغش بروید به زحمتش نیرزد.
- به‌جای استفاده از آلارم موبایل برای یادآوری کارهای روزمره از یک ساعت کوچک زنگ‌دار استفاده کنید.
- محتواهای غیرضروری در شبکه‌های اجتماعی را فیلتر کنید تا به آن‌ها دسترسی نداشته باشید.
- از قابلیت شبکه اجتماعی اینستاگرام که به شما نشان می‌دهد چه میزان از روزتان را در آن گذرانده‌اید به‌طور مداوم استفاده کنید تا مدام بابت این اتلاف وقت احساس عذاب وجدان کنید.
- در جمع‌ها و دورهمی‌های دوستانه تلفن‌های همراهتان را کناری بگذارید و برای عدم استفاده از آن‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌ای وضع کنید.
- جایگزین‌هایی برای بازی‌های آنلاین و دیجیتال پیدا کنید مانند منچ، اونو، ریسک و…
- گاهی برای یافتن پاسخ برخی اطلاعات به‌جای مراجعه به تلفن همراه از کتاب‌های مرجع استفاده کنید.
- برای عکاسی‌های روزمره از دوربین‌هایی نظیر گوپرو استفاده کنید.
- به مکان‌هایی بروید که مطمئن هستید تلفن همراه در آنجا آنتن دهی مناسب ندارد: مثلاً دامان طبیعت
- و بسیاری تمرین‌های دیگر که می‌توانید خودتان مبتکر آن‌ها باشید تا مدت زمان استفاده روزانه از موبایل را کاهش دهید.
اگر فقط به یکی از آمارهای منتشرشده در مورد میزان استفاده روزانه از موبایل در کشورهای تازه توسعه‌یافته نگاه کنیم متوجه وخامت خواهیم شد. 7 ساعت در روز!