آماده کردن کسب‌وکار برای زمان پسا همه‌گیری
در كنار بحران شديد بهداشتي و انسانی ناشي از جهان‌گیر شدن بيماري كروناويروس، مديران در سراسر جهان با چالش‌های شغلي عظيمي روبرو هستند: سقوط تقاضای مشتریان، اصلاحات قابل‌توجه در رگولاتوری، اختلال در زنجیره تأمین، بیکاری، رکود اقتصادی و افزایش عدم اطمینان؛ مانند جنبه‌های بهداشتی و انسانی این بحران، در سمت کسب‌وکار نیز برای بهبودی به راه‌هایی نیاز است. پاسخ‌های موقت کارساز نیستند؛ سازمان‌ها باید اکنون زمینه را برای بهبودی خود فراهم کنند.
نظریه‌پرداز مدیریت، هنری مینتزبرگ، استراتژی را به‌عنوان 5 پی تعریف کرده است: برنامه[1]، اقدام[2]، الگو[3]، موقعیت[4] و چشم‌انداز[5]. از این چارچوب برای ارائه 5 پی خود استفاده کردیم: موقعیت، برنامه، چشم‌انداز، پروژه‌ها و آمادگی. سؤالات زیر می‌تواند به شما در بازگشت، پس از بحران کمک کند.
1- در حین و بعد از همه‌گیری، به چه موقعیتی می‌توانید دست‌یابید؟
برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک هوشمند، باید موقعیت سازمان خود را در محیط درک کنید. در بازار مربوط به خود چه کسی هستید، در اکوسیستم خود چه نقشی دارید و رقبای اصلی شما چه کسانی هستند؟ همچنین باید به‌درستی بدانید که به کدام سمت حرکت می‌کنید؟ آیا می‌توانید عملیات خود را متوقف کنید و بعد از همه‌گیری مجدداً بدون هیچ تغییری فعالیت‌ها را آغاز کنید؟ آیا می‌توانید موقعیت ازدست‌رفته را بازیابی کنید؟ آیا ورشکسته خواهید شد یا می‌توانید به‌عنوان یک رهبر بازار که تعطیلی ناشی از قرنطینه آن را قوی‌تر کرده است، ظاهر شوید؟
بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی مطمئن نیستند که پس‌ازاین همه‌گیری بتوانند زنده بمانند، ازجمله در صنایع مسافرتی و رویدادها. از طرفی می‌بینیم که برخی شرکت‌ها رشد سریعی را تجربه می‌کنند زیرا خدمات ارائه‌شده توسط آن‌ها تقاضای زیادی در شرایط فعلی دارد. تجهیزات لازم برای کار در خانه، ابزارهای ارتباطی و همکاری از طریق اینترنت و خدمات تحویل به درب منزل. به دلیل وجود چنین عواملی، مقاومت و تحمل شرکت‌ها متفاوت خواهد بود. اکنون باید اقدامات لازم را انجام دهید تا در صورت آرام شدن وضعیت همه‌گیری، موقعیت احتمالی خود را ترسیم کرده باشید.
2- برنامه شما برای بازگشتی پرقدرت چیست؟
برنامه مجموعه‌ای از اقدامات عملی است که شما را به رسیدن به موقعیتی که می‌خواهید، هدایت می‌کند. برنامه باید آنچه لازم است امروز انجام دهید تا فردا به هدف خود برسید را توضیح دهد. در شرایط کنونی، سؤال این است که برای مواجهه با بحران و همچنین بازگشت به دنیای کسب‌وکار پس از تمام شدن بحران، چه‌کاری باید انجام دهید؟
فقدان برنامه، سبب نابسامانی بیشتر در شرایط آشفته کنونی می‌شود.
3- فرهنگ و هویت شما چگونه تغییر خواهد کرد؟
چشم‌انداز یعنی شیوه‌ای که یک سازمان جهان و خود را می‌بیند. به‌احتمال‌زیاد، درنتیجه این بیماری همه‌گیر، فرهنگ و هویت شما تغییر خواهد کرد. بحران می‌تواند افراد را گرد هم آورد و روحیه استقامت جمعی را تسهیل کند – اما همچنین می‌تواند افراد را از هم دور کند، به این شکل که افراد به یکدیگر اعتماد نمی‌کنند و غالباً مراقب خودشان هستند. در نظر گرفتن چگونگی تکامل چشم‌اندازتان بسیار مهم است. سازمان شما ازنظر فرهنگی چقدر برای مقابله با بحران آماده بود؟ آیا وضعیت موجود کارمندان شما را به هم نزدیک می‌کند یا آن‌ها را از هم دور می‌کند؟ آیا با پایان یافتن این بحران، آن‌ها سازمان را متفاوت خواهند دید؟ پاسخ‌های شما نشان می‌دهد که با پایان یافتن همه‌گیری، چه چیزی می‌توانید به دست آورید.
4- نیاز دارید چه پروژه‌های جدیدی را راه‌اندازی، اجرا و یا هماهنگ کنید؟
پاسخ به سؤالات فوق باید شما را به مجموعه‌ای از پروژه‌ها برای مقابله با مشکلات مربوط به کروناویروس راهنمایی کند. چالش درواقع، اولویت‌بندی و هماهنگی اقداماتی است که بقا در آینده را تضمین می‌کند. نسبت به شروع پروژه‌های متعددی که همه به منابع یکسان مانند افراد خاص، مدیران ارشد و یا بخش‌های خاص مانند IT نیازمند هستند، آگاه باشید. با شروع هم‌زمان چندین ابتکار جدید، کار با جنگ بر سر منابع به پایان می‌رسد که خود می‌تواند سبب به تأخیر افتادن و یا تغییر کردن تصمیمات استراتژیک شود.
5- چقدر برای اجرای برنامه‌ها و پروژه‌ها آمادگی دارید؟
سرانجام، باید آمادگی سازمان خود را ارزیابی کنید. آیا شما آماده و قادر به انجام پروژه‌های موردنظر خود هستید، به‌ویژه اگر بخش بزرگی از سازمان در حالت دورکاری قرار داشته باشد؟ در سطح فردی، تیمی، سازمانی و ملی تفاوت‌های زیادی در میزان آمادگی مشاهده می‌کنیم. منابع در دسترس، در کنار سرعت و کیفیت فرآیندهای تصمیم‌گیری، بسیار متفاوت است و این تفاوت‌ها تعیین می‌کند چه کسی به موفقیت دست می‌یابد و چه کسی شکست می‌خورد.
توجه داشته باشید که مصرف‌کنندگان به یاد خواهند آورد که در هنگام بحران چگونه واکنش نشان داده‌اید. به‌عنوان‌مثال، افزایش قیمت در هنگام کمبود محصولات، می‌تواند تأثیر بسزایی در روابط آینده با مشتری داشته باشد. کروناویروس تأثیرات بی‌سابقه‌ای برجهان داشته است – درحالی‌که هنوز بدترین وضعیت فرانرسیده است. شرکت‌ها اگر می‌خواهند در آینده باقدرت بازگردند باید از امروز شروع کنند. با انجام این کار کل جهان بهبود می‌یابد و امیدواریم در این جریان مقاوم‌تر شویم.
[1] Plan
[2] Ploy
[3] Pattern
[4] Position
[5] Perspective